Spiral – Rahim İçi Araç

Günümüzde en yaygın kullanılan korunma metotlarından biri Rahim içi Araçtır.( RIA ) Spiral gebelikten korunmak amacıyla rahim içerisine yerleştirilen T şeklinde bir alettir. Günümüzde bakır içeren rahim içi araçlar en çok kullanılanlardır. Bunların dışında progesteron hormonu ilaveli rahim içi araçlar da (mirena®) vardır.

Adet kanamasının hemen sonrasında veya gebelik olmadığı kesinse herhangi bir günde takılabilir.. Aktif vaginal enfeksiyonu, aşırı akıntısı olanlara takılmamalıdır.

İdeal koruyuculuk süresi bakırlı olanlarda 10 yıl, hormonlu olanlarda 5 yıldır. Rahim içi aracı olanların yıllık doktor muayenesi olması gerekir.

Rahim içi araca bağlı olarak kadınlarda aşırı adet kanamaları, ara kanamalar, kasık ağrıları görülebilir.

Progesteron hormonu içeren rahim içi araçların standart olanlara göre en önemli avantajı kanama problemlerine yol açmamasıdır. Hatta kanama problemi olanların tedavisinde çok faydalı olurlar.

Spiral ile ilgili önemli bilgiler:

• – Daha önce sezaryen yada myom v.b ameliyat geçirenler spiral kullanabilir.
• – Sigara içenler hem bakırlı hem de progesteron hormonu içeren spiralleri kullanabilir.
• – Doğumsal rahim anomalisi olanlara spiral uygulanmamalıdır.
• – Kalp-damar hastalıkları yönünden riskli olanlar hem bakırlı hem de hormonlu spiralleri kullanabilir.
• – Hipertansiyon (tansiyon yüksekliği) olanlar bakırlı ve hormonlu spiralleri kullanabilir.
• – Damar tıkanıklığı geçirmiş olanlar bakırlı ve hormonlu spiralleri kullanabilir.
• – Kalp krizi ve beyin damar tıkanıklığı (inme) öyküsü olanlar bakırlı ve hormonlu spiralleri kullanabilir.
• – Kolesterol, lipid yüksekliği olanlar bakırlı ve hormonlu spiralleri kullanabilir.
• – Migreni olanlar bakırlı ve hormonlu spiralleri kullanabilir.
• – Dismenoresi olan (ağrılı adet görme) hastalara da spiral uygulanabilir. Bakırlı spiraller bazen dismenorenin artmasına sebep olabilir. Hormonlu spiraller ise genellikle dismenorenin azaltırlar.
• – Rahim ağzında iyi huylu hastalıklar (CIN gibi) bulunması spiral kullanmak için engel değildir.
• – Memede iyi huylu kist v.b hastalıklar bulunması bakırlı ve hormonlu spiraller için engel teşkil etmez.
• – Myomu olan hastalarda myom rahim iç yüzeyini bozmuyorsa (kavite distorsiyonu yoksa) spiral uygulanabilir.
• – Geçmişte pelvik inflamatuar hastalık (PID, pelvik enfeksiyon) geçirenlere de spiral uygulanabilir. (Son 3 ay içerisinde geçirilmemişse.)
• – Cinsel yolla bulaşan hastalıklar açısından riskli grupta bulunan kişilere (birden fazla partneri olanlar gibi) spiral önerilmez.
• – Diyabet (şeker hasstalığı) bakırlı veya progesteronb hormonlu spiraller için engel teşkil etmez.
• – Troid (guatr) veya safra kesesi hastalıkları olanlar bakırlı veya hormonlu spiraller kullanabilir.
• – Viral hepatiti olanlar ve taşıyıcılar spiral kullanabilir. Fakat aktif viral hepatit durumunda progesteron hormonu içeren spiral kullanılmamalıdır.
• – Siroz ve karaciğer tümörü olanlar bakırlı spiral kullanabilir. Hormonlu ria bu hastalarda önerilmez.
• – Anemi (kansızlık) olanlar spiral kullanabilir.
• – Bakırlı veya hormonlu spirallerin beraberinde alınan başka ilaçlarla etkileşimi olmaz.

Görüldüğü üzere bir çok sağlık sorunu da olan kişilerin Spiral kullanımında bir riski yoktur. Oysa doğum kontrol hapları yukarıda sayılan birçok hastalık varlığında kullanılması sakıncalıdır.

Spiral doğumdan ne kadar sonra takılabilir?

Doğumdan hemen sonra bile spiral takılabilir. Ancak önerilen lohusa periodu bittikten  tercihan ilk adeti gördükten sonra takılmasıdır.

Spiral düşük ya da küretajdan ne kadar sonra takılabilir?

Düşük ya da küretajlardan hemen sonra spiral takılabilir.

Spiral kilo aldırır mı?

Hayır bakırlı normal spiraller herhangi bir hormon  veya başka bir ilaç içermediği için kilo alınması veya verilmesi ile hiçbir ilgisi yoktur. Hormonlu (progesteronlu) spiraller de kilo alınmasına neden olmaz.

Spiral ile korunmak ne kadar başarılıdır?

Spiral de doğum kontrol hapları, 3 aylık iğneler ve cilt altı implantlar gibi yüksek koruma başarısına sahiptir. 1 yılda gebe kalma riski %1’den düşüktür.

Spiral kullanırken gebe kalma durumu

Hiçbir doğum kontrol yöntemi yüzde yüz koruma sağlamaz. Spiralle korunurken de çok nadiren de olsa gebelik oluşabilir. RİA kullanımında görülen gebeliklerin önemli bir kısmı araçın düşmesi ve düştüğünün fark edilmemesinden kaynaklanmaktadır. Spiralle birlikte rahim içinde bir gebelik oluşursa ve gebeliğin devamı düşünülüyorsa ciddi enfeksiyon ve septik şok riskleri nedeniyle spiral çıkarılmalıdır. Ancak bu çıkarılma işlemi sonrasında %30 oranında kendiliğinden düşük riski vardır. Gebeliğin devamı istenmiyorsa küretajla gebelik sonlandırılır. Bununla birlikte spiralle rahim içinde gebelik oluşan kişilerde hiç bir müdahale yapılmasa bile %50 oranında düşük riski vardır. Erken doğum riski ise yaklaşık dört kat artar.
Eğer gebelik ilerledi ise spiral çıkartılamaz hale geldi ise de ve orada kalması durumunda  dabebek üzerine anomali (sakatlık) açısından bir risk teşkil etmeyecektir.

Spiral – dış gebelik ilişkisi

Halk arasındaki yanlış bir inanış da spiralin dış gebeliğe neden olduğudur. Spiral kullanımı etkili bir doğum kontrol yöntemi olduğu için gebelik ihtimalini son derece azaltır, bu yüzden spiral kullananlarda korunmayanlara göre dış gebelik riski de azalmıştır. Ancak spiral kullanırken hamile kalanlarda bu gebeliğin normal gebelik değil de dış gebelik olma olasılığı daha yüksektir.

Spiralin kimlere uygulanması sakıncalıdır ?

• Enfeksiyon riski yüksek kişiler ( çok eşli cinsel yaşam, AİDS, uyuşturucu kullanımı, kortizon kullanımı )  Spiral kullanmamalıdırlar.
• Gebelik şüphesi olanlar. Bu sebeple spiraller adet bitimi takılır. Şüphe varsa test ile kontrol edilmelidir.
• Kanam düzensizliği olan, kan pıhtılaşma sorunu yaşayan veya antikoagulan ilaç kullanan kişilere önerilmez.
• Bakıra alerjisi olan ve ya bakır metabolizma bozukluğu (Wilson Hast ) olanlara önerilmez.

Tartışmalı konular : 

• Myomu olan hastalar. Myom rahim kavitesini rahatsız etmiyorsa ,  kanama düzensizliği yapmıyorsa takılabilir.
• Bakterial Endokardit riski olanlar. Antibiotik koruması altında takılabilir.
• Hiç doğum yapmamış bayanlar. Rahim boyutuna uygun bir spiral seçilerek takılabilir.
• Rahim ağzı yarası olanlar. PAP Smear testi yapılmış ve gerekli tedavisi verilmek kaydıyla ve doktorun hafif bulduğu vakalar, başka metodla korunulamayacak durumlarda takılabilir.

Yan etkiler ve Takip

Spiral kullanımının en sık görülen yan etkisi kanama miktarında artıştır. Eskiden az adet gören bayanlar bu değişimden hoşlanabilir. Kanama miktarı kansızlık yaratacak düzeyde artanlarda ise çekilmesi önerilir. Diğer bir yan etki de enfeksiyon ve buna bağlı ara kanamalardır. Öncelikle tedavi verilir cevap alınamazsa yine spiral çekilebilir.

Spiral takıldıktan sonra ilk önce 1 ay sonrası kontrole çağrılır. Daha sonra yıllık takip yeterlidir. Normal modellerin 10 yıl kullanımı, hormonlu spirallerin ise 5 yıl kullanımı vardır.

Spiralin Çıkarılması :

Spiral isteğe bağlı yada süresi dolduğu zaman çıkarılabilir. Jinekolojik muayene sırasında rahimağzından dışarı uzanan ipinden çekilerek kolayca ve ağrısız çıkarılabilir.